De effecten van de demografische ontwikkelingen op het onderwijs

Inleiding 

In dit artikel worden de effecten beschreven die de demografische ontwikkelingen van de periode 1997-2001 hebben gehad op de leerling populatie in het onderwijs. Er wordt met name gekeken naar de omvang van de leerling populatie vanaf 2002 en de verschuivingen die daarin hebben plaatsgevonden in het funderend onderwijs en het voortgezet onderwijs . Centraal staan de componenten geboorte en migratie. Sterfte is voor deze leeftijdscategorie een te geringe factor en wordt als component buiten beschouwing gelaten.

De data die gebruikt zijn voor wat betreft de leerlingenaantallen zijn afkomstig van de bijzondere schoolbesturen en van de Dienst Openbare Scholen.18 De schoolbesturen zijn wettelijk verplicht om het aantal ingeschreven leerlingen op de van overheidswege bekostigde scholen per peildata 1 september, 1 december, 1 maart en 1 juni van elk schooljaar in te dienen bij het Ministerie van Onderwijs, Wetenschap, Cultuur en Sport (OWCS). Deze verplichting geldt ook voor de niet –gedocumenteerde leerlingen.19 Het aantal geboortes is de belangrijkste indicatie voor toekomstige aantallen leerlingen. In de eerste paragraaf van dit artikel wordt de ontwikkeling van het aantal geboortes behandeld.

In de tweede paragraaf worden de effecten van migratie op de totale bevolking en op de specifieke categorieën van 5 -19 jarigen20 gepresenteerd. Bij een positieve netto migratie (het verschil tussen immigratie en emigratie)neemt het aantal inwoners toe, bij een negatieve netto migratie neemt het aantal inwoners af. Vervolgens worden de effecten van deze ontwikkelingen op de leerling populatie in het onderwijs behandeld, zowel op de populatie in het funderend onderwijs en op de populatie in het voortgezet onderwijs. Centraal in deze analyse is het aantal geboortes vanaf het jaar 1998 en het aantal schoolgaande kinderen vanaf schooljaar 2002-2003. Ter illustratie. De kinderen die in de maanden januari tot augustus 1998 werden geboren, gingen in augustus 2002 voor het eerst naar school. Dit was tevens de eerste lichting leerlingen van het funderend onderwijs (FO), dat met ingang van het schooljaar 2002 – 2003 werd ingevoerd. Deze zelfde lichting stroomde per schooljaar 2010-2011 door naar het voorgezet onderwijs (VO). De leerlingen die doorgestroomd zijn naar het voorbereidend secundair beroepsonderwijs (VSBO) en het onderwijs zonder zittenblijven hebben doorlopen, hebben in het schooljaar 2014-2015 examen gedaan.

De leerlingen die doorgestroomd zijn naar het hoger algemeen vormend onderwijs (HAVO) zullen in het schooljaar 2015-2016 examen doen. De leerlingen die doorgestroomd zijn naar het voorbereidend wetenschappelijk onderwijs (VWO) zullen in het schooljaar 2016-2017 examen doen. In de vierde paragraaf wordt een uitgebreide prognose gegeven van wat we de komende jaren kunnen verwachten aan toename en/of afname van de leerlingenpopulatie aan de hand van de vijf varianten die zijn uitgewerkt in de ‘Population Projections 2010-2050’21. Het artikel wordt afgesloten met een conclusie. 

Lees meer:   De effecten van de demografische ontwikkelingen op het onderwijs